Mutasyon ve Modifikasyon Arasındaki Farklar ve Konu Anlatımı

Mutasyon Nedir ? Mutasyon Nasıl Oluşur ?

Canlının göstermiş olduğu özelliklere karakter denir. Karakterlerin oluşmasını ise DNA içerisinde bulunan genler sayesinde gerçekleşir. Genlerimizde yer alan şifreler, karakterlerin nasıl oluşacağını belirler. Çeşitli nedenlerle DNA da meydana gelen bozukluklara mutasyon denir. Mutasyon çok hücreli canlıların eşey hücrelerinde bir başka değişle üreme hücrelerinde meydana gelirse bu mutasyon kalıtsal bir özellik gösterir. Mutasyon vücut hücrelerinde meydana gelirse görülecek olan bu mutasyon kalıtsal değildir. Yavru bireylere aktarılmaz.

Mutasyon bazı durumlarda DNA da bazen kromozom yapısında, veya kromozom sayısına değişmeler yaşanılabilir. Bu durum canlının genetik yapısını bozarak mutasyona sebep olur. Örneğin orak hücreli anemi, DNA yapısının değişmesi sonucu oluşan bir mutasyon, down sendromu ise kromozom sayısının değişimi ile oluşan bir mutasyondur.

Mutasyonların hepsi zararlı değildir. Yararlı mutasyonlar da vardır. Bunlar; bitkilerin daha fazla tohum oluşturması, meyvelerin büyük olması, canlıların bulunduğu ortama daha iyi uyum sağlayarak yaşama şanslarının arttırmaları yararlı mutasyonlar örnektir. Bazı mutasyonlar ise ne yararı ne de zararı vardır. Bunlar; çekirdeksiz üzüm oluşumu, Van kedisinin gözlerinin farklı renkte olması gibi mutasyonlar örnek olarak verilebilir.

Mutasyona Neden Olan Faktörler Nelerdir ?

Mutasyona çevresel etkenler de sebep olabilmektedir. Özellikle radyoaktif veya bazı kimyasal maddelerin etkisiyle mutasyonlar görülebilir. Bazı bakterilerin ve virüslerin neden olduğu hastalıklar da mutasyona sebep olabilir. Kromozomlarda görülen parça değişimi yanlış eşleşmeler mutasyona sebep olabilir . Kimyasallar bazı ilaçlar ve pH değişimi mutasyona sebep olabilir. Ozon tabakasının incelmesi ile birlikte güneşten gelen zararlı ışınlar yeryüzünde daha fazla ulaşarak mutasyona sebep olabilir. Hücre bölünmesi sırasında kromozomların tam olarak ayrılmaması sonucunda mutasyon olabilir. DNA’nın kendini eşlemesi sırasında nükleotidler yanlış dizilirseler mutasyona sebep olabilir.

Bazı Mutasyon Örnekleri

• Albino hastalığı – Vücutta olması gereken renk maddesinin eksikliği nedeniyle veya bu maddenin hiç bulunmaması sonucu ortaya çıkan bir kalıtsal hastalıktır. Albinizm hastalığı mutasyonlar sonucu ortaya çıkar.
• Bazı bitkilerde meydana gelen yapı ve şekil bozukluğu mutasyonlar sonucu ortaya çıkar.
• Kanser hastalığı da bir mutasyondur.
• Bazı yılanların iki başlı olması bir mutasyon örneğidir.
• Polidaktili olarak bilinen 6 parmaklılık da bir mutasyon örneğidir.
• Van kedisinin göz renklerinin birbirinden farklı olması bir mutasyon örneğidir.
• Hücre bölünmesi sırasında 21.kromozomun ayrılmaması sonucu oluşan 24 kromozomlu yumurtanın 23 kromozomlu spermle birleşmesi sonucu oluşan 47 kromozomlu birey Down Sendromu olarak adlandırılır. Down sendromu da mutasyona örnektir.
• Çekirdeksiz üzüm oluşumu da bir mutasyon örneğidir.
• Eksik organla doğma mutasyon örneğidir.
• Hemofili kanın pıhtılaşmaması hastalığı bir mutasyon örneğidir.
• Orak hücreli anemi bir mutasyon örneğidir.
• Balık Pulluluk bir mutasyon örneğidir.

Modifikasyon nedir ? Modifikasyon Nasıl Oluşur ?

Canlılarda çevrenin etkisi ile meydana gelen ve kalıtsal olmayan değişimleri modifikasyon denir. Modifikasyon genlerin yapısını değil işleyişini değiştirir. Genlerin işleyişi değiştiği içinde canlının dış görünüşü değişir. Canlının genetiğinde yapısal olarak bir değişme meydana gelmediği için bu değişim kalıtsal değildir.

Modifikasyona güneş ışını , beslenme , sıcaklık gibi faktörlere neden olmaktadır.

Bazı Modifikasyon Örnekleri

• Spor yapan insanların kaslarını geliştirmesi.
• Himalaya tavşanlarının belirli bir bölgesindeki beyaz kıllar kesilip, üzerine buz konulduğunda bölgede siyah kıllar çıkması modifikasyon örneğidir.
• Aynı genetik özelliğe sahip tek yumurta ikizleri, farklı çevre koşullarında farklı özelliklerde sahip olmaları modifikasyon örneğidir.
• Yaz aylarında insanların tenlerinin bronzlaşması,
• Kış aylarında bronzlaşmanın ortadan kalkması,
• Çuha çiçeğinin 15 25 derece sıcaklıkta kırmızı, 25 35 derece sıcaklıkta beyaz renkli olması modifikasyon örneğidir.
• Arılar bal arının farklı beslenmeleri ile birlikte farklı vücut şekil ve davranışta olmaları. Örneğin arı larvaları arı sütü ile beslenirse kraliçe arı, çiçek tozu ile beslenirse işçi arı olur.
• Aydınlık ortamda yetişen çimlendirilen tohumlar yeşil renkli, karanlık ortamda çimlenenler ise sarımsı renkte oluşur.
• Karahindiba bitkisinin dağda yetişenlerinin kısa boylu, ovada yetişenlerinin uzun boylu olması modifikasyondur.

Mutasyon ile Modifikasyonun Karşılaştırması

Adaptasyon Çevreye Uyum Nedir ?

Bir canlının bir çevrede ayakta kalmasını çevre koşulları belirler. Bir çevrede aynı türden farklı genetik yapıda canlıların bulunması, o tür de ki bazı canlıların o çevre koşullarını uymalarını kolaylaştırır. Bu durumda canlıların, belirli çevre koşullarında yaşama ve üreme şansını arttıran kazanmış oldukları kalıtsal özellikleri adaptasyon denir. Doğada pek çok canlı türü olduğu bilindiğine göre yaşadıkları ekosisteme göre farklı özellikteki canlılar, sahip oldukları bu özellikleri sayesinde hayatta kalabilmektedirler. Eğer zaten hayatta kalacak adaptasyonları geçirmemişseler. Canlının yaşamını sürdürmesinden bahsedemeyiz.

Bazı canlılar değişen şartlara uyum sağlayıp yaşamını devam ettirirken bazı canlılar ise uyum sağlayamaz ve ölürler. Bu olaya doğal seçilim denir. Güçlü olan yaşamaya devam eder.

Bazı Adaptasyon Örnekleri

• Kutup ayısının beyaz kıl rengine sahip olması , geniş ayak tabanlarına sahip olması ve vücutlarında yağ depolaması kutup ayısının kazanmış olduğu adaptasyonlara örnektir.
• Çölde yaşayan kaktüslerin, su kaybını azaltmak için yapraklarının diken şeklinde olması susuzluğa karşı dayanıklı olması kaktüsün kazandığı adaptasyonu örnektir

• Sulak alanda yaşayan Nilüfer bitkisinin vücuda giren fazla suyu dışarı atması gerektiğinden yaprakları geniştir aynı zamanda yapraklarında hava depolayan boşluklarda bulunur.
• Kara ekosisteminde kurak yerlerde yetişebilen çam ağacının yaprakları fazla su kaybını engellemek için iğne şeklindedir aynı zamanda bitkinin kışın soğuğa karşı dayanıklı olmasını da sağlar. Bu yüzden çam ağacı dört mevsim yeşil kalan ağaçlardan bir tanesidir.
• Köpek balığının sırt ve karın bölgesini renkleri birbirinden farklıdır balığının üstten ve alttan görülmesini engeller. Böylece köpek balığı kolay av olmaktan korunur ve kolay avlanır.

• Penguenlerin ayakları geniş ve perdelidir aynı zamanda kısadır. Bu durum penguenlerin hızlı yürümesini ve karlı zeminde dengede durmasını sağlar. Penguenler soğuk yerlerde yaşadıklarından dolayı vücudunu çok sık örten tüyler ve kalın yağ tabakası vardır. Penguenin kazandığı bu davranışlar penguenin yaşama şansını arttırarak adaptasyon geçirdiğini gösterir.
• Develer çölde yaşayan hayvanlardır. Çölde çok sık kum fırtınaları olduğundan dolayı kirpikleri uzundur. Aynı zamanda develer hörgüçlerinde yağ depolarlar bu şekilde uzun süre susuzluğa dayanırlar.
• Kartallar çok keskin görüşe sahip oldukları için kolay avlanırlar.
• Filler çok ağır hayvanlar olduğundan dolayı yürüdüğü zeminde basıncı azaltmak için ayak tabanları geniştir.
• Bukalemun avcılardan korunmak için bulunduğu ortamın rengine bürünebilir.

• Ördekler rahat yüze bilmeleri için ayakları perdelidir

• Yılanlar sürünen hayvanlar olduğu için aşınan deri zamanla kullanılamaz hale gelir. Yılanlar bu hale geldiğinde ise derilerini değiştirirler.
• Çöl faresinin kulakları ve kuyruklar uzundur. Çok sıcak olan çöl ortamında ısı kaybını arttırarak serinlemelerini sağlar.

Adaptasyon örneklerini daha da çeşitlendirirsek.

• Yaprak da yaşayan bazı canlıların yaprak ile aynı renkte olmaları, fark edilmelerini zorlaştıran bir adaptasyon, avlarını tutabilmek için ayaklarında dikenlerin bulunması ise avlarını yakalamalarını kolaylaştıran diğer bir adaptasyondur.

• Etçil hayvanların köpek dişlerinin gelişmiş olması, beslenmeleri için bir adaptasyondur.
• Yarasalar göremedikleri için sesin yankılanması özelliği ile avlarını yerlerini tespit edip avlanırlar.
• Köstebekler toprak kazmaya yatkın ayaklarının olması.
• Alabalık yumurta bırakmak için nehir akıntılarına ters yüzmeleri.
• Zürafanın boynunun uzun olması ve susuzluğa uzun süre dayanması bir adaptasyon örneğidir.
• Balıklar dış döllenme ile üredikleri için, üreme şanslarını artırmak için çok sayıda sperm ve yumurta oluşturması adaptasyon örneğidir.
• Ayı yeterli besin bulmakta zorlandığı kış aylarında kış uykusuna yatması bir adaptasyon örneğidir.

Yukarıda birçok adaptasyon örneği saydık, bir olayın adaptasyon olup olmadığını anlamak için, geçirmiş olduğu değişimin canlıya ne gibi bir faydası olduğunu düşünmemiz gerekiyor. Kazandığı özellik canlının yaşamı ve üreme şansını arttırıyorsa bu olay adaptasyondur. Adaptasyonlar tür içerisinde kalıtsal çeşitliliğin yaşanmasına sebep olur.

Canlılar adaptasyon geçirirken aynı ekosisteminde yaşayan farklı tür canlılar aynı adaptasyonlar geçirebilir mi ?

Örneğin çöl tavşanı ve çöl tilkisi ikisi de çölde yaşayan ama farklı tür canlılardır. Çölde yaşadıkları için benzer adaptasyonlar geçirmişlerdir.

Aynı tür canlılar farklı ekosistemlerde farklı adaptasyonlar geçirebilirler.

Adaptasyon bulunduğu çevreye uyum sağlamak olduğundan dolayı farklı ekosistemin yaşam şartları birbirinden farklıdır. Bu durum canlıları farklı şekilde adaptasyon geçirmeye iter. Örneğin aynı türden olan su kaplumbağası ve kara kaplumbağası gibi. Her iki türde aynı türe ait olmasına rağmen suda ve karada yaşayan kaplumbağalar farklı özellikler kazanmışlardır.

Doğal Seçilim Nedir ? Doğal Seçilime Neden Olan Faktörler Nelerdir ?

Canlıların doğadaki yaşam şartlarını adaptasyon gösterenlerin hayatta kalması, adaptasyon gösteremeyenlerin ise yok olmasında doğal seçilim denir. Canlılar çevresel değişimlerine kadar uyum sağlarlarsa, hayatta kalma ve üreme şansları bir o kadar artacaktır. Canlılar hayatta kaldığı sürece dolayısıyla biyoçeşitlilikte artış gösterecektir. Biyoçeşitliliğin yaşanmasında adaptasyonlar çok önemlidir . Çünkü canlı bir ortama adapte olmak için çok farklı özellikler kazanmakta buda genlerle taşındığı için kalıtsal olmaktadır.

Her canlı kendi türüne göre kalıtsal özelliklere sahiptir. Canlılar arasındaki bu kalıtsal çeşitliliğe varyasyon denir. Varyasyon canlıların adaptasyon özelliğini olumlu etkileri vardır. Doğal seçilime birkaç örnek verecek olursak , İngiltere’de bir endüstri bölgesinde açık renkli benekli gece kelebekleri ortamla benzer renkte olduklarından düşmanlarından korundular. Böylece sayıları arttı. Fakat endüstrileşmenin gelişmesi ile birlikte çevre kirliliğinin artmasıyla ortam karardı. Bu ortamda açık renkli benekli gece kelebeği kolay fark edilebildiğinden avlanır oldu. Avlanan beyaz renkli gece kelebekli kelebeklerin sayısı azaldı . Ortamın koyulaşması ile birlikte koyu renkli olan kelebekler ise avlanmada daha avantajlı oldukları için av olmaktan kurtuldular ve sayıları arttı. Bu örnekten de anlaşılacağı gibi değişen yaşam koşullarına uyum gösteremeyen beyaz gece kelebeği doğal seçilimi uğramıştır.

Bu Yazı İçin Ne Düşünüyorsun?

Beğen

 ()

Bilgilendirici

 ()

Kalp

 ()

Kızgın

 ()

Komik

 ()

Şaşkın

 ()

Yorumsuz

 ()

Üzgün

 ()