Basit Makineler Ne İşe Yarar ? Basit makine çeşitleri nelerdir ?

Basit Makineler Ne İşe Yarar ?

Günlük yaşamda ismini çok fazla duymadığımız ama hayatımızın her anından var olan basit makinelerden bahsedeceğiz yazımızı okuduğunuzda içinizde buda mı basit makineymiş diyeceğinizi duyar gibiyim. Basit Makineler tanımını biraz açacak olursam hayatımızı kolaylaştıran makinelere basit makineler denir. Basit Makineleri gruplandırsak.

1. Makaralar
2. Kaldıraçlar
3. Eğik düzlem
4. Vida
5. Kasnak
6. Dişli
7. Çıkrık

Hepsini tek tek açacak olursak sayfalarca yazmam gerekecek. Bu yazımda kısaca bahsedeyim ilerleyen zamanlarda daha detaylı bilgilerde paylaşabilirim.
Genel hatlarıyla basit makinelere değinecek olursak

Kuvvetten Kazanç Nedir ?

Kuvvetten kazanç : Yazıldığından da anlaşıldığı gibi kuvvetten kazanç vardır şöyle diyelim. Örneğin 10000 newtonluk çok ağır bir arabayı normal şartlarda kaldırabilmek için 10000 N’luk bir kuvvet uygulamamız gerekir. Basit makineler burada devreye giriyor. Kuvvetten kazanan bir basit makine ile bu arabayı 100 N’luk kuvvet ile kaldırmak mümkün. Tabi ki az kuvvetle kaldırabildiğimize göre bir şeylerden de kaybedeceğiz bu da yoldan kayıp olarak karşımıza çıkacaktır. Kısacası Basit Makinelerde Kuvvetten kazanç varsa aynı oranda da yoldan kayıp vardır.

Yoldan Kayıp Nedir ?

Yoldan kayıp : Yukarıda kuvvetten kazanç örneğimizi biraz daha açacak olursak 1000 newtonluk ağır bir arabayı 1 metre yüksekliğe kaldıracağımızı düşünelim. Normal şartlarda düz olarak bunu kaldırmaya çalıştığımızda 1 metre çektiğimizde araba da 1 metre yukarı çıkacaktır. Eğer biz bu arabayı basit makine ile kuvvetten kazanacak şekilde kaldıracak olursak kuvvetten kaç kazanıyorsak yoldan o kadar kat kaybedeceğiz.1000 Newtonu 100 N ile kaldırıyorsak 10 kat kazanç sağlıyoruz demektir. Bu da bize 10 kat yoldan kayıp olarak karşımıza çıkacak. Aynı arabayı 1 metre yukarı çekmek için bu sefer 1 metre ipi çekmemiz yeterli olmayacak. Çekmemiz için gerekli olan ip miktarı sıkın durun söylüyorum 10 metre gördüğünüz gibi arabayı 1 metre yukarı çekebilmek için ipi 10 metre çekmem gerekti.

Makaralar Nedir Kaça Ayrılırlar ?

Yaygın kullanımı olan bir basit makinedir. Sabit ve hareketli olmak üzere ikiye ayrılır. Sabit makara sadece kuvvetin yönünü değiştirirken yönünü değiştirmekten kastım kuvveti aşağı doğru çekerken yükün yukarı çıkması inşaatlarda çok sık kullanılır. Stor perdelerde perdeyi açmak ve kapamak için sabit makaradan yararlanılır. Bir diğer makaramız hareketli makara hareketli makara çok ağır yükleri daha az kuvvetle kaldırmaya yarayan bir basit makinedir. Örnekle özetleyecek olursak 100 kilogramlık bir insanı tek elinizle bir den fazla hareketli makara yardımı ile kaldırabilirsiniz. Fabrikalarda , inşaatlarda Vinçlerde hareketli makaralardan ve sabit makaralardan çok fazla yararlanılmaktadır.

Sabit Makara Nedir ?

Makaranın sabit bir eksen etrafında dönebilen dış kısmında oluğu bulunan ve kuvvetten kazanç veya kayıp sağlamayan bir basit makineye sabit makara denir. Sabit makaralar kuvvetin yönünü değiştirerek iş kolaylığı sağlar.

Hareketli Makara Nedir ?

Makaranın yük ile birlikte hareket ettiği makaraya hareketli makara denir. Hareketli makaralarda her zaman kuvvet kazancı vardır. Kuvvet kazancı olan basit makinelerde kuvvetten kazanılan oranda yoldan kayıp vardır. Hareketli makaralarda kuvvetten 2 kat kazanç olduğundan dolayı, yoldan da 2 kat kayıp vardır. Hareketli makaralar kuvvetin yönünü değiştirmez. Uygulanan kuvvetin büyüklüğünü azaltır.

Palangalar Nedir ?

Sabit ve hareketli makaraların birlikte kullanıldığı düzeneklere palanga denir. Palangalarda hareketli makara kullanıldığı için her zaman kuvvetten kazanç vardır. Fakat palangada kullanılan hareketli makara sayısına göre veya kuvvetin uygulanma yönüne göre kuvvetten kazanç oranı değişebilir. Palangalarda kuvvetten kazanç oranı bulabilmek için, kuvvetin uygulanmış olduğu ipten ipi takip ederek kuvvetleri dağıtmamız, hareketli makaralar da var ise hareketli makaraya bağlı olan iplerdeki kuvvet değerleri toplayarak yüke doğru gitme işlemi yapılması gerekmektedir.

Kaldıraçlar

Bir başka basit makinemiz kaldıraçlar kullanım alanı çok yaygındır. 3 çeşit kaldıraç vardır. Bunlar ;

1. Destek ortada olan kaldıraçlar
2. Yük ortada olan kaldıraçlar
3. Kuvvet ortada olan kaldıraçlar

Desteğin ortada olduğu kaldıraçlar;

– Kuvvetten kazanç, kayıp ve ne kazanç ne kayıp olabilir. Desteğin ortada olduğu kaldıraçlarda kuvvet kolu, yük kolundan uzunsa kuvvetten kazanç vardır. Kuvvet kolu ile yük kolu bir birine eşitse ne kazanç ne kayıp vardır. Yük kolu, kuvvet kolundan uzunsa kuvvetten kayıp vardır. Kaldıraç sorularında kuvvet kazancı ile ilgili bakmamız gereken yer kuvvet kolunun, yük koluna oranıdır. Bu oran bize kuvvet kazancını verir.

– Kerpeten, makas, pense, kayık küreği örnek verilebilir.

Yükün ortada olduğu kaldıraçlar;

– Kuvvetten kazanç vardır. .( Fazla yüke az kuvvet ) Yükün ortada olduğu kaldıraç çeşididir. Yük her zaman kuvvet ve destek noktasının arasında olduğundan dolayı, kuvvet kolu daima yük kolundan uzundur. Bu durum bize yükün ortada olduğu kaldıraçlarda devamlı olarak kuvvetten kazanç yoldan kayıp olduğunu göstermektedir.

– Fındık, ceviz kıracağı, el arabası örnek verilebilir.

Kuvvetin ortada olduğu kaldıraçlar;

– Kuvvetten kayıp vardır. ( Az yüke fazla kuvvet ) Kuvvettin ortada olduğu kaldıraç çeşidinde, Kuvvet her zaman destek ve yük arasında olduğundan dolayı kuvvet kolu, yük kolundan daima küçüktür. Bu durumda kuvvetin ortada olduğu kaldıraç tipinde sürekli olarak kuvvetten kayıp, yoldan kazanç vardır.

Kaldıraçlarda kuvvetten kazanç veya kayıp oranı kuvvet kolu uzunluğunun yük kolu uzunluğa bölünmesi ile bulunur.

– İnsan kolu, tenis raketi, cımbız örnek verilebilir.

3. Eğik Düzlem

Bir yükü belirli bir yüksekliğe daha az bir kuvvet uygulayarak çıkarmak için kullanılan basit makineye eğik düzlem denir. Eğik düzlemlerde daima kuvvetten kazanç yoldan kayıp vardır. Eğik düzlemler günlük hayatta bir çok kullanım yeri vardır. Örneğin süpermarketlerde yük indirilip bindirilirken veya, engelli rampalar eğik düzlemlere örnektir. Eğik düzlemin özelliğinden yararlanarak dağa tırmanılan yolların dolambaçlı yapılmasının sebebi de dağa tırmanırken araçların zorlanmadan tırmanmalarını sağlamak. Bütün basit makinelerde olduğu gibi kuvvetten kazanç varsa yoldan da kayıp vardır. Dağa tırmanırken da az kuvvet ile tırmanıyoruz fakat, daha uzun bir yol alıyoruz. Bu sebeple işten ve enerjiden de kazanç sağlanmaz.

– Kuvvetten kazanç sağlanırken yoldan kayıp olur. 

– Örnek olarak vidanın kıvrımlı yeri, yükleme rampaları verilebilir.

4. Çıkrık

Bir silindir etrafında dönebilen bir yükün dairesel hareket çizen bir kuvvet tarafından dengelenmesi prensibine dayalı olarak çalışan basit makineye çıkrık denir.

Çıkrıklar kuvvetten kazanç sağlarlar. Bir çıkrık düzeneğinde kuvvetten kazanç miktarını artırmak için kuvvettin uygulandığı kuvvet kolu artırabilir veya yükün sarıldığı silindirin yarı çapı azaltılabilir.

– Kuvvetten kazanç yoldan kayıp olur. 

– Kullanım alanları; kalemtıraş, anahtar, araba direksiyonu, kuyudan yük çekme…

Vida Basit Makine midir ?

Bir silindirin etrafına eğik düzlemin sarılması ile oluşturulan basit makineye vida denir. Vida da aynı eğik düzlem gibi her zaman kuvvetten kazanç sağlar.

Dişli çarklar ve Kasnaklar Nelerdir ?

Kuvvetin yönünü değiştirebilen, kuvveti aktarabilen, uygulanan kuvvettin hızını değiştirebilen basit makinelere Dişli Çark Denir. Dişli çarklar birbirine iç içe geçmiş şekilde geçmiş basit makinelerdir.

Kuvvetin yönünü değiştirebilen, kuvveti aktarabilen, uygulanan kuvvettin hızını değiştirebilen basit makinelere Kasnak Denir. Kasnaklar bir kayış yardımıyla birbirlerine bağlanmış hareketi aktarabilen basit makinelerdir.

Şimdi Aşağıya bir tane resim ekleyelim. Resmi birlikte inceleyelim.

Yukarıdaki resme bakacak olursak. Ahşap materyaller, ip,çengel ve makaralar kullanılmıştır.

Görselimiz de kullanılan makara çeşitleri nelerdir ?
Sabit ve Hareketli makara
Tahta çubuğu da kaldıraç olarak düşünebiliriz.
Basit makineler günlük yaşamımızda neredeyse her yerde karşımıza çıkan ve hayatımızı kolaylaştıran makinelerdir.

Tahta çubuğu da kaldıraç olarak düşünebiliriz.
Basit makineler günlük yaşamımızda neredeyse her yerde karşımıza çıkan ve hayatımızı kolaylaştıran makinelerdir.

Basit Makineler En Çok Aranan Kelimeler

basit makineler işten kazanç sağlar mı, basit makineler fiziğin hangi alt dalına girer, basit makineler bir enerji türünü başka bir enerji türüne çevrilir mi, basit makineler fen bilimleri, bisikletteki basit makineler, basit makineler dişli çarklar, basit makineler ders notu, basit makineler ders notu pdf, basit makineler enerjiden kazanç sağlar mı, basit makineler enerji dönüşümü sağlar mı, basit makineler enerji tasarrufu sağlar mı, basit makineler günlük hayatta nerelerde kullanılır, basit makineler giriş kuvveti çıkış kuvveti, basit makineler gazoz açacağı, basit makineler iş kolaylığı sağlar mı.

Bu Yazı İçin Ne Düşünüyorsun?

Beğen

 ()

Kalp

 ()

Şaşkın

 ()

Yorumsuz

 ()

Komik

 ()

Üzgün

 ()

Bilgilendirici

 ()

Kızgın

 ()