Işık ve Sesin Sürati Nasıldır

Işığın Sürati Sesin Süratinden Fazla mıdır ?

Işık ve sesin süratini karşılaştıracak olursak. Işık, bir ışık kaynağından doğrusal olarak her yönde yayılan bir enerji çeşididir. Ses ise maddenin taneciklerinin titreşimi sonucu dalgalar halinde yayılan bir enerjidir. Işığın ve sesin yayılma süratleri vardır. Işığın sürati sesin süratinden çok fazladır. Sayısal olarak ifade edecek olursak, sesin hava ortamında sürati 340 m/sn iken Işığın hava ortamında ki sürati 1sn de  300.000 km dir. 

Bu duruma günlük hayattan örnek verecek olursak. Şimşek ve Yıldırım esnasında oluşan patlamaya Gök gürültüsü denilmektedir. Şimşek çaktıktan bir süre sonra gök gürültüsünü duyarız. Buradan da anlaşılacağı gibi önce şimşeğin ışığını görürüz. Sonra ise sesini duyarız. Bu durum bize ışığın sesten daha hızlı yayıldığını gösterir. 

Şimşek Çaktıktan Sonra Yıldırım’ın nereye düştüğü hesaplanabilir mi ?

Şimşek ve Yıldırım olayı bulutlarda meydana gelen elektriksel yük boşalmasıdır. Bu olayda önce ışığını görür bir süre sonra da sesini duyarız. Sesin hava da yayılma sürati 340 m /sn dir. Bu durumda ışığı gördükten sonra içimizden saymaya başlarsak sesi duyduğumuz zaman sayma işlemini sonlandıralım. Örneğin 4 sn sonra sesi duyduysak yıldırım 340×4 = 1360 m ötemize düştüğünü tahmin edebiliriz.

Ses Bir Enerji Midir  ? 

Ses bir enerji türüdür. Maddenin taneciklerinin titreşmesi sonucu ses enerjisi birbirlerine aktarılarak sesin yayılması sağlanır. Sesin enerji olduğunu ispatlayan günlük hayatta bazı örneklerde verebiliriz. Örneğin, Opera sanatçılarının ince bir sesle bardağı kırmaları, Müzik çaların üzerine koyduğunuz toz şekerin sürekli olarak zıplaması, Gök gürlemesi ve patlama ile birlikte evlerdeki pencerelerin titremesi. Aynı zamanda sağlık alanında da ses enerjisinden çeşitli uygulamalarda faydalanılmaktadır. Bu uygulamalar ses dalgaları ile böbrek taşlarının kırılması örnek olarak verilebilir. Alçaktan uçan uçak veya Jet araçlarının da bulunduğumuz bölgeden geçerken camlarda titreme meydana getirmesi sesin enerji olduğunu ispatlayan başka bir örnektir. 

Ses madde ile etkileşirse ne olur ? 

Sesin maddenin taneciklerinin titreşmesi sonucu dalgalar halinde yayıldığını, yayılan bu ses dalgalarının bir engele çarparak geldiği ortama geri dönmesine sesin yansıması denir. 

Ses, her yüzeyde aynı oranda yansımaya uğramaz. Ses, sert ve pürüzsüz yüzeylerde daha fazla yansır. Pürüzlü ve yumuşak yüzeyler sesi iyi yansıtmazlar. Aynı sesi sert ve pürüzsüz bir yüzeye gönderdiğimizde duyduğumuz ses ile pürüzlü ve yumuşak yüzeye gönderdiğimizde duyduğumuz ses şiddeti aynı değildir. Sert ve pürüzsüz yüzey de ses daha şiddetli yansır. Yumuşak ve pürüzlü yüzeyler sesi soğururlar.

Örneğin boş bir odada konuştuğumuzda sesinizin tekrardan size gelmesi durumunda çok sık karşılaşmışsınızdır. Ama aynı odada eşya varken konuştuğumuzda sesimizi tekrardan geri duymayız. Sesin engele çarpıp tekrardan kaynağına geri dönmesi Yankı denir. Yankı olayında da yansımanın olması etkilidir. Boş odada sesi soğuracak madde çok az olduğu için ses odanın zeminine ve duvarlara çarpıp tekrardan geri yansır. İçi eşya dolu odada sesin yansımamasının sebebi eşyaların sesi soğurmalarından kaynaklanır. 

Sesin Yansıma Özelliğinin Kullanımının Günlük Hayattaki Örnekleri

Bazı canlılar sesin yansıması özelliğini kullanarak yaşamlarını devam ettirebilirler. Örneğin yarasa ve yunus gibi canlılar ses yansıması ile maddelerin yerlerini belirleyebilir ve avlanabilir. Yarasalar, geceleri yönlerini çıkardıkları ses dalgalarının engele çarpıp geri gelmesi sayesinde bulabilir. Aynı zamanda bazı teknolojik aletlerde de sesin yansıma özelliğini kullanır. Örneğin trafik polislerinin kurduğu radar sistemi sesin yansıma özelliğinden yararlanılarak karşıdan gelen sürücünün hızını ölçmektedir. 

Gemilerde bulunan sonar cihazı, denizaltıların yerlerini denizin derinliğini veya balık sürülerini yerlerini tespit etmek için kullanılır. Sonar cihazının çalışma prensibi, denize ses dalgaları gönderir ve gönderdiği sesin bir engele çarpıp geri gelmesiyle derinlik ve sürünün ne kadar derinde olduğu gibi ölçümler yapabilir.

Bazı arabalarda da park sensörü adı verilen sesin yayılması özelliği ile çalışan teknolojik bir alet vardır. Park sensörleri de aynı şekilde ses dalgaları göndererek, araç park ederken arkasındaki veya önündeki arabaya olan mesafesini bildiren bir sistemdir. Sesin yayılması ilkesine göre çalışan bir diğer kullanım alanı ise sağlık alanında kullanılan ultrason cihazlardır. Tıbbi Görüntüleme amacıyla kullanılır. Ses dalgalarının yansıma özelliğinden yararlanır. Gebelik döneminde bebeğin anne karnında gelişiminin izlenmesi ve ayrıntılı verilerin toplanması açısından ultrason çok önemli bir cihazdır.

Yankı Nedir ? Nasıl Oluşur ?

Ses dalgalarının bir engele çarpıp kaynağına geri dönmesini yankı denir. Bir dağa karşı bağırdığımızda bir süre sonra sesimizi tekrar duyabiliriz. Aynı zamanda içinde eşya olmayan boş bir odada konuştuğumuzda sesimizi tekrardan duyabiliriz. Günlük hayatta karşılaşılan yankı örneklerine çok daha fazla örnek verebiliriz. Hatta belki de sesimizin yankılandığı bir alanda saatlerce kendi sesimizle oyunlar oynamışızdır.

Sesin soğurulması ve ses yalıtımı 

Ses dalgalarının, çarptıkları ortamda enerjilerini kaybetmelerini bir başka değişle ortamda ilerlemesinin azalmasına veya durmasına sesin soğurulması denir.  Ses, boşluklu, gözenekli ve yumuşak maddeler de iyi soğrulur. 

Otoyol kenarlarının ağaçlandırma yapılmasının sebebi de sesin soğurulması özelliğinden yararlanılmaktadır. Ağaçlar otoyolda arabalardan çıkan gürültünün insanları rahatsız etmemesi sağlamak amacıyla dikilmiştir. Ağaçlar, otoyoldan geçen arabadan çıkan sesleri soğurarak insanlara ulaşmasını engeller. Aynı zamanda kar yağan yerler de bir sessizlik oluşur. Bu sessizliğin oluşmasının sebebi de kar tanelerinin sesi soğurma özelliğindendir. 

Ses yalıtımı Nedir ? Ses Yalıtımı Nasıl Yapılır ?

İstenmeyen ses gürültü olarak ifade edilir. Gürültüler de çok fazla olduğu durumda insanda çeşitli etkilere yol açabilir. Bu etkiler ; Fiziksel fizyolojik psikolojik ve performansa olumsuz etkileri vardır . Olumsuz etkilerinden de anlaşılacağı gibi ses gürültünün azaltılması ile birlikte insan sağlığına olumlu etkilerinin de olabileceği aşikar. Ses yalıtımı, konutlarda, hastanelerde, yurtlarda, otelde ve gürültünün azaltılması gereken her yerde kullanılabilir. Örneğin çalıştıklarında çevreye yaydıkları gürültünün çok fazla olduğu jeneratör, kalorifer dairesi gibi yüksek ses düzeyine sahip yerlerde ise duvarda ve tavanda ses yalıtımını sağlayacak maddelerle kaplanırlar. 

Sinema, tiyatro, konser, konferans salonu, TV ve ses kayıt stüdyosu gibi alanlarda da sese bağlı olarak aynı şekilde; duvarda, döşemede, tavanda ve kapıda ses yalıtımı yapılmaktadır.

Ses yalıtım malzemesi olarak mineral yünler, taş yünü, cam yünü gibi ahşap yünler, kauçuk, köpük, sünger, kumaş ve çift cam gibi malzemeler bazı ses yalıtım malzemelerini örnektir.

Bu Yazı İçin Ne Düşünüyorsun?

Beğen

 ()

Kalp

 ()

Komik

 ()

Şaşkın

 ()

Yorumsuz

 ()

Üzgün

 ()

Bilgilendirici

 ()

Kızgın

 ()