8. Sınıf Fiziksel ve Kimyasal Değişim Nedir ? Örnekleri Nelerdir ?

Fiziksel Değişim Nedir ? Fiziksel Değişime Örnekler Nelerdir ?

İnsanların ihtiyacı olan enerjiyi, besinlerden elde ettiğini biliyoruz. Besinler, tarladan soframıza gelene kadar birçok aşamadan geçer. Örneğin yemek yapan bir aşçıyı düşünelim. Yemek yaparken sebze, et gibi besin maddelerine çeşitli işlemler yapar. Yapılan bu işlemlerde maddeler çeşitli değişimleri uğrar. Sebzeler soyulabilir, kesilebilir, dilimlenebilir, haşlanabilir ve pişirilebilir. Gördüğünüz gibi besin maddeleri çeşitli işlemlerden geçer. İşte bu besin maddelerinin geçmiş oldu işlemlerden bahsedeceğiz. Maddelerin geçirmiş olduğu değişimleri ikiye ayırabiliriz. Bu değişimler fiziksel ve kimyasal değişim olarak ikiye ayrılır. İlk olarak fiziksel değişimle değinelim.

Maddenin şekil, boyut, renk ve görünüm kısacası şeklinin veya fiziksel halinin değişmesine fiziksel değişim nedir. Fiziksel değişim sonucunda maddenin tanecik boyutlarında bir değişme olmaz. Maddenin taneciğinde olmayan bir değişme maddenin kimliğinin değişmemesine sebep olur. Fiziksel değişime uğrayan bir maddenin kimliğinde herhangi bir değişme olmaz. Tanecik yapısı korunur.

Maddeleri uygulanan bazı işlemlerden bahsedelim. Fiziksel değişim örnekleri; Ufalanma, eleme, kırılma, yırtılma, ezme, büzülme, koparma, parçalama , hal değişimleri ve çözünme olayları fiziksel değişime örnektir.

Hal Değişim Olayları Fiziksel Değişme midir ?

Öğrencilerin belki de en çok karıştırdığı fiziksel değişim hal değişimleri olarak ele alabiliriz. Madde doğada katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç farklı halde bulunabilir. Maddenin ısı alışverişi sonucu tanecikler arasındaki mesafelerin artması veya azalması ile hal değişimleri geçirir. Maddenin geçirmiş olduğu bu hal değişimleri, fiziksel değişime örnektir. Hal değişimlerini sıralayacak olursak; Erime, donma, buharlaşma, yoğuşma, kırağılaşma ve süblimleşmedir. Mumun erimesi, demirin erimesi, tereyağının erimesi, suyun donması, suyun buharlaşması, naftalinin süblimleşmesi, kolonyanın buharlaşması, Yağmur oluşumu gibi değişimler örnek olarak verilebilir.

Çözünme Olayları Fiziksel Değişim midir ?

Çözünen bir maddenin bir çözücü içerisinde dağılmasına çözünme denir. Çözünme olayları da fiziksel değişimdir. Çünkü maddenin taneciklerinde herhangi bir değişim meydana gelmez. Çözünen madde çözücü içerisine dağılır.

Çözünme olaylarına örnek verecek olursak ; şekerin suda çözünmesi şekerin çayda çözünmesi, tuzun yemekte çözülmesi, boyanın suyu renklendirilmesi, iyotun alkolde çözünmesi gibi çözünme olayları fiziksel değişime örnektir.

Fiziksel Değişime Örnekler

• Bardağın kırılması.
• Ekmeğin dilimlenmesi.
• Dondurmanın erimesi.
• Taşın parçalanması.
• Camın kırılması.
• Patatesli soyulması.
• Patatesin ezilmesi.
• Ekmeğin dilimlenmesi.
• Havucun rendelenmesi.
• Portakalın kesilmesi.
• Mumun erimesi.
• Demirin erimesi.
• Alkolün buharlaşması.
• Dondurmanın erimesi.
• Kar yağması.
• Dolu yağması.
• Yağmur oluşumu.
• Suyun donması.
• Naftalinin süblimleşmesi.
• Kırağı oluşması.
• Elektrik tellerinin genleşmesi.
• İpin kopması.
• Elekte un eleme.
• Havanda sarımsak dövme.
• Karabiber ufalama.
• Etten kıyma yapılması.
• Yoğurttan ayran elde edilmesi.
• Odunun kesilmesi.
• Işığın kırılması.
• Şekerin suda çözünmesi.
• Şekerin çayda çözünmesi.
• Tuzun ayran içerisinde çözülmesi.
• Boyanın renklenmesi.

Yukarıda saymış olduğumuz ve daha yüzlerce örnek ve çeşitlendirebileceğimiz, fiziksel değişim örneklerinden bazılarını sizlerle paylaştık. Bir değişimin fiziksel değişim olabilmesi için maddenin taneciklerinin değişime uğramamış olması gerekmektedir. Eğer madde özelliğini kaybediyor, var olan tanecik yapısında bir değişme meydana gelmişse geçirmiş olduğu bu değişimi ifade ederken kimyasal değişimden bahsedeceğiz.

Kimyasal Değişim Nedir ? Kimyasal Değişim Örnekleri Nelerdir ?

Canlıların günlük yaşamını devam ettirebilmesi için ihtiyaç duyduğu enerjinin nasıl üretildiğini biliyor musunuz ? Canlılar ihtiyaç duydukları enerji, hücrelerinde bulunan mitokondri organeli tarafından besinlerin oksijenle parçalanması sonucu üretilir. Canlılar besinleri aldıklarında hücre içerisindeki oksijenle parçalanma işlemi sonucunda, açığa karbondioksit gazı su ve enerji çıkar. Yazılanlara dikkat edersiniz besinin parçalara ayrıldığından bahsettik. Bu parçalara ayrılma işlemi maddenin tanecik yapısının değişmesini neden olduğu için bir kimyasal değişim örneğidir. Kimyasal değişime bir başka ilginç örnekler verecek olursak. Doğadaki enerjinin kaynağı olan bitkiler havadaki karbondioksiti alıp kökleri vasıtasıyla da topraktan almış olduğu suyu. enerjisini güneşten sağlayarak klorofil organelinde fotosentez işlemini gerçekleştirmektedir.

Bitkilerin yapmış olduğu bu fotosentez işlemi sonucunda açığa besin ve oksijen çıktığından dolayı maddelerin tanecik yapısında bir değişme meydana gelmiştir. Fotosentezde tanecik yapısında değişim meydana geldiği için kimyasal değişime örnektir.

Kimyasal Değişim : Maddenin tanecikleri arasındaki bağların koparak , yerine yeni bağların oluşmasıyla maddenin görünümünün, tanecik yapısının değişmesine kimyasal değişim denir. Bir başka deyişle maddenin iç yapısında bir değişim meydana gelmiştir. Değişim sonucunda başlangıçtaki maddenin kimliğinden farklı maddeler oluşur. Kimyasal değişim olmadan önceki madde ile kimyasal değişim sonucu oluşan madde birbirinden farklı özellikler içerir. Kimyasal tepkimeler ünitesinde göreceğimiz gibi, Bir kimyasal tepkime sonrasında oluşan yeni maddeler kendisine oluşturan maddelerin özelliklerini taşımazlar.

Kimyasal değişim sonucu oluşan yeni madde bağ yapısı değiştiğinden dolayı fiziksel yollarla tekrardan eski haline getirilemezler. Madde bir değişime uğramışsa maddenin tanecik yapısı da değişim olup olmadığını sorgulamamız gerekmektedir. Değişim sonrasından renk değişimi koku, gaz çıkışı çökelti oluşumu ısı ve ışık çıkışı var mı gibi durumlar kontrol edilerek değişimin cinsi ne karar verilebilir.

Kimyasal değişmeye neden olan olaylar
Küflenme, pişme, mayalanma, kızartma, paslanma, yanma, ekşime, solunum, sindirim, kararma, fotosentez, sararma gibi değişimler kimyasal değişim çeşitleridir.

Kimyasal Değişime Örnekler

• Ekmeğin pişmesi.
• Demirin paslanması.
• Yoğurdun ekşimesi.
• Hamurun mayalanması.
• Yemeğim bozulması.
• Salatalığın çürümesi.
• Patlıcanın kızartılması.
• Patatesin kızartılması.
• Ekmeğin küflenmesi .
• Yumurtanın pişmesi.
• Mumun fitilinin yanması.
• Yumurtanın haşlanması.
• Sütten peynir elde edilmesi.
• Sirke ve kabartma tozunun etkileşimi.
• Çiçeklerin yapraklarının sararması.
• Havai fişek.
• Solunum olayı.
• Fotosentez olayı.
• Sindirim olayı.
• Yoğurdun mayalanması.
• Ekmeğin sindirilmesi.
• Muzun çürümesi.
• Yemeğin pişmesi.
• Demirin paslanması.
• Limonun küflenmesi.
• Yüzüklerin kararması.

Yukarıda saymış olduğumuz kimyasal değişim örneklerine eklemeler yaparak sayıyı çoğaltabiliriz.

Bu Yazı İçin Ne Düşünüyorsun?

Bilgilendirici

 ()

Beğen

 ()

Yorumsuz

 ()

Kalp

 ()

Şaşkın

 ()

Üzgün

 ()

Kızgın

 ()

Komik

 ()