İçindekiler tablosu
Solunum olayı soluk alıp verme midir ? Solunum olayını çok sık olarak karıştırılmaktadır. Solunum olayı bir nevi nefes alıp verme olsa bile burada önemli olan gaz değişimidir. Soluk alırken oksijeni içimize alırız. Soluk verirken ise karbondioksit dışarı veririz. Fakat solunum olayının tanımı bu kadar değildir.
Canlılar enerji ihtiyaçlarını besinlerden karşıladıklarını öğrenmiştik. Canlılar besinlerden enerjilerini nasıl karşılarlar hiç düşündünüz mü ? Canlılar enerjilerini solunum olayı ile karşılarlar. Canlılar, beslenme sonucu besinleri hücrelere aktarırlar. Hücrelere giden besinler mitokondri organelinde oksijen ile parçalanarak enerji elde edilir. Bu enerji elde edilmesine solunum denir. Solunum sonucu oluşan enerjinin belirli bir kısmı ATP adı verilen enerji molekülüne. ATP’yi de canlılar enerji gerekli faaliyetlerde kullanır.
Canlıların ortak özelliklerinden biri de solunumdur. Tüketiciler gerekli enerjiyi elde etmek için besinini dışarıdan alırlar ve solunumla enerji elde ederler. Üretici canlılar ise kendi besinlerini kendi ürettikleri için solunum yaparak enerjilerini elde ederler . Bitkiler ışık varlığında fotosentez yaparken, solunumu ise gece ve gündüz enerji elde etmek için yaparlar. Sorularda buna çok dikkat etmemiz gerekmektedir. Öğrenciler bitkilerin gece hiçbir şey yapmadığını düşünmektedir. Bu yanlış bir düşünce tarzıdır. Bitkiler geceleri solunum yaparlar. Işık varlığı yoksa karanlıkta bitkiler fotosentez yapamazlar.
Hücresel Enerji Oluşumu Kavram Haritası
Oksijenli Solunum Nedir ? Oksijenli Solunum Denklemi Nasıldır ?
Hücre içerisinde bulunan besinlerin oksijen varlığında parçalanması ile enerji üretilmesini oksijenli solunum denir. Oksijenli solunum gelişmiş canlılarda mitokondri organelinde gerçekleşir. Oksijenli solunum denklemi “Besin + O2 ——->>CO2 + H2O + Enerji “. Bitkiler solunum yaparken oksijen kullanırlar. Fakat gündüz kullandıkları oksijen ürettiklerinden az olduğu için fazla oksijeni atmosfere verirler. Geceleri ise fotosentez yapmadıkları için ortama karbondioksit verirler. Bundan dolayı bitki olan yerde yatılmaması önerilir.
Oksijensiz Solunum Nedir ?
Besinlerin oksijen kullanmadan enzim yardımıyla parçalanıp enerji elde edilmesine oksijensiz solunum denir. Oksijensiz solunumda besinler yeteri miktarlarda parçalanmadığı için üretilen enerji miktarı oksijenli solunuma göre azdır. Oksijensiz solunumu bazı bakteriler yaparlar.
Fermantasyon Nedir ? Fermantasyon Kaça Ayrılır ?
Oksijensiz solunumda olduğu gibi, besinlerin oksijen kullanmadan parçalanıp enerji elde edilmesine fermantasyon denir. Oksijensiz solunumda elde edilen enerji miktarı farklılık göstermektedir. Fermantasyon sonucu elde edilen enerji miktarı, her iki solunuma göre daha azdır. Fermantasyonlar laktik asit ve etil alkol fermantasyonu olmak üzere ikiye ayrılır. Fermantasyonların bu şekilde isimlendirilmesinin sebebi tepkime sonrası ortaya çıkan üründür.
Mantarlar fermantasyon yapan canlılardır. Bazı kas hücrelerine yeterli oksijen ulaşmadığında gerekli olan enerjisi karşılamak için fermantasyon yapar. Fazla enerjiye ihtiyaç duyduğumuz aktivitelerde örneğin spor yapmak gibi çizgili kaslarımız çok enerjiye ihtiyaç duyduğu için gerekli olan enerji yeterli gelmezse ihtiyaç duyduğu enerjiyi fermantasyonla sağlamak ister. Aynı zamanda hamurun mayalanmasında da bir tip fermantasyon olayı gözlemlenir.
Etil Alkol Fermantasyonu Nedir ? Nasıl Gerçekleşir ?
Besinlerin oksijensiz ortamda parçalanmasıyla birlikte ürün olarak ortaya karbondioksit , etil alkol ve enerji açığa çıkar. Ürün olarak açığa etil alkol çıktığı için bu fermantasyonun ismi etil alkol fermantasyonudur.
Yukarıdaki paragrafta verdiğimiz örnekte hamurun mayalanması etil alkol fermantasyonundan dolayıdır. Etil alkol fermantasyonu sonucu ortaya çıkan karbondioksit hamurun kabarmasını sağlar.
Laktik Asit Fermantasyonu Nedir ? Nasıl Gerçekleşir ?
Besinlerin oksijensiz ortamda parçalanmasıyla birlikte ürün olarak ortaya laktik asit ve enerji açığa çıkar. Laktik asit fermantasyonunda karbondioksit çıkışı gözlemlenmez. Laktik asit fermantasyonunun görüldüğü yerler. Örneğin, yoğurdun mayalanması laktik asit fermantasyonu yapan mikroorganizmalar tarafından gerçekleşir. Hem laktik asit hem de etil alkol fermantasyonun da solunum sonucu elde edilen enerji azdır. Fakat yaşamlarını devam ettirebilmek için canlılar çok zor durumda da fermantasyon yapabilir. Örneğin, vücudumuzdaki çizgili kaslar.
Çizgili kaslarımızda gerçekleşen bu laktik asit fermantasyonu sonucunda ortaya çıkan laktik asit, yorgunluk asidi olarak bilinir. Laktik asit içeren besinler, yorgun hissetmemize sebep olmaktadır. Örneğin, süt ve yoğurt vb.
Fermantasyonun Etkili Olduğu Olaylar Nelerdir ?
- Sütten peynir elde edilmesi
- Hamurun Mayalanması
- Sirke yapımı
- Sütten yoğurt elde edilmesi
- Turşu yapımı
Yukarı da bahsedilen olayların gerçekleşmesi bazı bakterilerin yapmış olduğu fermantasyondan kaynaklıdır.
Fotosentez ve Solunum Arasındaki İlişki Nasıldır ?
Canlılar arasındaki madde aktarımı bir başka değişle fotosentez ve solunum olayı ile olur. Bundan dolayı Üretici canlıların oluşturduğu besin ve oksijen hem kendileri hem de tüketiciler tarafından oksijenli solunum olayında kullanılarak enerji üretilir. Fotosentez sonucunda ise üretilen besin ve oksijen solunum olayında kullanılır. Denklem olarak birbirinin tam tersi olaylarıdır.
| Fotosentez | Solunum |
| Sadece üretici canlılarda görülür. | Hem üretici hem de tüketici canlılarda görülür. |
| Kloroplast organelinde gerçekleşir. | Sitoplazma ve Mitokondri organelinde gerçekleşir. |
| Atmosferde oksijen miktarını artırır. | Atmosferde karbondioksit miktarını artırır. |
| Karbondioksit ve Su ve Enerji kullanılır | Besin, oksijen ve enzim kullanılır. |
| Oksijen, su üretilir. | Karbondioksit, su ve enerji elde edilir. |
Fotosentez Denklemi Nasıldır ?
CO2+ H2O————> Besin+ O2 bu olay kloroplast organelinde gerçekleşir. Bitkilerin bu olayı gerçekleştirmesi için enerjiye ihtiyaçları vardır. Bitkiler ihtiyaç duyduğu enerjiyi ışıktan karşılarlar. Fotosentez olayı sonucu atmosfere oksijen verilir. Fotosentezi üretici canlılar yapar. Işık varlığında gerçekleşir.
Oksijenli Solunum Denklemi Nasıldır ?
Besin + O2 ——->>CO2 + H2O + Enerji fotosentez olayının tam tersi bir şekilde gerçekleşir. Enzim varlığında gerçekleşir. Enerjinin kaynağıdır. Canlılar ihtiyaç duydukları enerjiyi solunum ile karşılarlar. Solunum olayı atmosferdeki karbondioksit oranını arttırır. Bu olay ise mitokondride ve sitoplazmada gerçekleşir.
Hücresinde mitokondri organeli bulunduran bütün canlılar oksijenli solunum yaparlar. Bakteriler de mitokondri organeli yoktur. Oksijenli solunum yapan bakterilerde solunum olayı mitokondri organeli olmadığı için sitoplazmada gerçekleşir.
Hata!
Yorumunuz Çok Kısa, Yorum yapabilmek için en az En az 10 karakter gerekli