7.Sınıf Bitki ve Hayvanlarda Üreme Çeşitleri Konu Anlatımı

7.Sınıf Fen Bilimleri Bitki ve Hayvanlarda Üreme Çeşitleri

Doğada bulunan bütün canlıların ortak özelliklerinden biri üremedir. Canlılar soylarının devam ettirebilmek için ürerler. Fakat canlıların üreme şekilleri birbirine benzemeyebilir. Bazı canlılar eşeyli bazı canlılar eşeysiz ürerler. Eşeysiz üreyen canlılarda üreme şekilleri farklılık gösterebilmektedir. Üreme genel olarak iki şekilde gerçekleşir. Bunlar eşeyli ve eşeysiz üremedir. Eşeyli üremede canlılar çoğalabilmek için erkek ve dişi bireylere gereksinim duyarlar. Eşeysiz üremede ise tek bir bireyin genetik olarak birbirinin aynısı olan yeni bir canlı oluşturma işlemidir. 

Üreme Kaça Ayrılır ? Üreme Çeşitleri Nelerdir ? 

1-Eşeyli Üreme

2-Eşeysiz Üreme 

Eşeyli Üreme : 

Eşeyli üreyebilmek için bir erkek ve bir dişi üreme organı gereklidir.  Üreme organları bazı canlılarda ayrı bireylerde bazı canlılarda ise aynı bireylerde bulunabilir.  Erkek ve dişi üreme hücrelerinin birleşmesine döllenme denir. Döllenme sonrasında oluşan yapı, büyüyüp gelişerek yavru bebeği meydana getirir. Eşeyli üreme sonrasında meydana gelen yavru, ana bireyden farklı özellik gösterir. Bu durum kalıtsal çeşitliliğin ortaya çıkmasına neden olur. Eşeyli üreme hem bitkilerde hem de hayvanlarda görülebilen bir durumdur.

Bitkilerde olan eşeyli üremede erkek organ tarafından oluşturulan polen, dişi organ tarafından oluşturulan yumurta görev alır. Bitkilerde Polen ve yumurtanın birleşmesi ile döllenme meydana gelir.

Hayvanlarda meydana gelen eşeyli üremede erkek üreme hücresine sperm, dişi üreme hücresine ise yumurta adı verilir. Yumurta ve spermin şekil ve büyüklüğü canlı türüne göre farklılık gösterebilir. Spermle daha küçük ve çok sayıdadır. Yumurtalar ise büyük ve az sayıdadır.  Spermler aynı zaman da çok hızlı hareket ederler.

Eşeysiz Üreme : 

Tek bir canlıdan meydana gelen ve döllenme olayı olmadan canlı ile aynı genetik yapıda olan yeni canlıların meydana gelmesine eşeysiz üreme denir. Eşeysiz üreme hem bitkilerde hem de hayvanlarda görülebilen bir üreme olayıdır. Bazı tek hücreli canlılarda da eşeysiz üreme görülebilir. Bu üreme şeklinde döllenme olayı gerçekleşmez. Eşeysiz üremede döllenme olayı olmadığından dolayı bu üreme çeşidi sonrasında oluşan canlıda kalıtsal çeşitlilik gözlemlenmez. Üreme sonrasında yeni bir canlı oluştuğu için birey sayısında bir artış meydana gelir. Eşeysiz üreme olayı çok hızlı bir şekilde gerçekleşir. Eşeysiz üreme de kendi arasında farklı çeşitleri vardır.

Bunlar ; 

Bölünerek Çoğalma Nasıl Gerçekleşir ?

Tek hücreli canlıların bir çoğunda görülen üreme şeklidir. Ata canlının enine, boyuna veya herhangi bir bölgesinden bölünmesi sonucu 2 yeni birey meydana gelir. Son derece basit bir üreme çeşidi olduğu için çok hızlı gerçekleşir. Paramesyum, amip ve bakteri gibi canlılar bölünerek ürerler. Bu olay eşeysiz bir üreme şekli olduğu için kalıtsal çeşitlilik sağlanmaz. Oluşan yavru canlı ata canlının birebir aynısıdır. Bölünerek çoğalmaya mitoz bölünme de diyebiliriz.

Tomurcuklanarak çoğalma nasıl gerçekleşir ?

Ata canlının vücudunun herhangi bir yerinde oluşan çıkıntının zamanla büyüyüp gelişerek yeni birey meydana getirmesi olayına tomurcuklanarak çoğalma denir. Tomurcuklanarak üreme şeklini bazı bitki, mantar ve hayvanlar gerçekleştirebilir. Örneğin Hidra, Mercan ve deniz anası gibi omurgasız canlılar tomurcuklanarak ürerer.

Vejatatif Üreme nasıl gerçekleşir ?

Vejetatif üreme şekli bitkilerin kök, yaprak ve dal gibi organlarından yeni yavru bitki elde edilmesi ile gerçekleşen üreme şeklidir. Bu üreme şeklinde bitkiden alınan  kısım nemli bir toprağa ekilir. Uygun ortam sağlandığında ise yeni bir bitki oluşur. Vejetatif üreyen bitkilere örnek verecek olursak, patates, gül, menekşe, zeytin, çilek gibi bitkiler vejatatif ürerler. Hayvanlarda vejetatif üreme görülmez. Vejatatif üremede de kalıtsal çeşitlilik sağlanmaz. Ata canlının birebir aynısı yeni yavru canlı oluşur.

Rejenerasyon (Yenileme ) ile üreme nasıl gerçekleşir ?

Ata canlının vücudundan kopan herhangi bir kısmın zamanla kendini tamamlayarak yepyeni bir canlı oluşturması ile gerçekleşen üreme şekline rejenerasyon ile üreme denir. Örneğin bir planarya 2 parçaya bölündüğünde kopan kısımlar ve ana canlı kendini tamamlayarak ki yeni birey meydana gelir. Rejenerasyonla üreyen canlılara Deniz Yıldızı ve toprak solucanı da örnek olarak verilebilir. Rejenerasyonla üreme şeklinde de kalıtsal çeşitlik görülmez.

Rejenerasyon sadece üreme şekli değildir. Aynı zamanda gelişmiş yapılı canlılarda kopan bir organında kendini tamamlayarak hasarın giderilmesi işleminde de Rejenerasyon ile yenilenme işlemi gerçekleşir. Rejenerasyon kelime anlamı yenilenmelidir. Örneğin kertenkelenin kopan kuyruğunun tekrardan tamamlanması bir Rejenerasyon örneğidir. Fakat kopan kuyruktan yeni bir canlı oluşmadığı için bu olay üreme değildir. Bir olayın üremi olabilmesi için canlı sayısında artış yaşanması gereklidir

Bu Yazı İçin Ne Düşünüyorsun?

Bilgilendirici

 ()

Beğen

 ()

Yorumsuz

 ()

Kızgın

 ()

Kalp

 ()

Şaşkın

 ()

Üzgün

 ()

Komik

 ()