8.Sınıf Fen Bilimleri Mevsimler ve İklim Konu Anlatımı 2

İklim ve Hava Hareketleri

Mevsimler ve İklim ünitesinin 2.kısmı olan iklim ve hava hareketleri konusunda günlük yaşamımızda çok sık karşılaştığımız hava olaylarının nasıl oluştuğunu ne gibi etmenlerden etkilendiğini. İklim ve hava hareketleri bilimi ile ilgi temel kavramlara değineceğiz.

Hava olaylarından bahsetmeden önce Dünyamızı saran ve yaşamın en temel sebeplerinden biri olan atmosferi biraz inceleyelim.

Dünya’nın etrafını saran ve onunla birlikte hareket eden hava tabakasına atmosfer denir. Atmosfer, gazlardan oluşur ve canlılar için gerekli olan maddeler atmosfer tabakasının içerisinde bulunur . Havanın %78’i Azot % 21 i oksijen olmasına rağmen Atmosferde çok az bulunan Su buharı ve karbondioksit gazları hava olaylarının gerçekleşmesini sağlayan en önemli gazlardır.

HAVA OLAYLARI

Bazı bölgelerde ve kısa süre içinde (günlük, haftalık gibi) etkili olan ve gözlenen rüzgar yağmur, kar, dolu, nem, fırtına, hortum ve kasırga gibi meteorolojiyi ilgilendiren olaylara hava olayları denir.

Meteoroloji bilimi ile uğraşan insanlar farklı gözlem araçlarıyla hava olaylarını gözlemler. Gözlemleri sonucunda elde ettikleri verileri bilimsel olarak yorumlayıp yağmur, kar, rüzgâr, fırtına vb. hava olayları ile ilgili tahminlerde bulunurlar. Bu tahminler hava durumu haberleri ile insanlara duyurulur.

HAVA OLAYLARININ SEBEPLERİ

Hava olaylarının ortaya çıkmasında sıcaklık değişimi, hava basıncı ve nem gibi durumlar etkilidir. Hava olayları her zaman aynı olmaz sürekli değişken haldedir, gün gün ve bölge bölge farklılık gösterir. Bunun nedeni yükselti,nem,sıcaklık ve hava basıncının farklı olmasıdır. Meteoroloji istasyonlarında günlük gözlem sabah, öğlen ve akşam olmak üzere günün farklı saatlerinde yapılır. Hava olayları belirli bir bölgede kesinlik bildirmeyen her an değişebilen bir durum olduğu için sık sık gözlem gerektirir.

HAVA BASINCI VE BASINÇ ALANLARI

Hava olaylarının mantığını kavramak istiyorsak, ezbere değilde soruları bilerek çözmek istiyorsak bu noktayı anlamadan geçmemenizi öneririm.

Hava Basuncı :

Atmosferdeki gazların hareketi ve ağırlığı sebebiyle yeryüzünde ve kendi içinde bulunan maddelerin birim yüzeyine uyguladığı dik kuvvete açık hava basıncı veya atmosfer basıncı denir.

***Atmosferde sıcaklık farklılığı nedeniyle alçak ve yüksek hava basınç alanı alanları oluşur.***

Yüksek Basınç Alanı :

Belli bir alanın üstündeki havanın olması gerekenden daha fazla sıkışması ile oluşturduğu basınca yüksek hava basıncı denir. Yüksek hava basıncının oluştuğu alana yüksek basınç alanı denir. Burası çok önemli ***Sıcaklık azaldıkça yüksek basınç alanı oluşur.*** Kısacası soğuk olan bölgeler yüksek basınç alanı olarak adlandırılır. Bu olay Rüzgar oluşumunda rüzgarın yönünü tahmin etmekte çok önemlidir.

Alçak Basınç Alanı :

Belli bir alanın üstündeki havanın olması gerekenden daha az olması ile oluşturduğu basınca alçak hava basıncı denir. Alçak hava basıncının oluştuğu alana alçak basınç alanı denir. Burası çok önemli ***Sıcaklık arttıkça alçak basınç alanı oluşur.*** Kısacası hava sıcaklığı fazla olan bölgeler alçak basınç alanını oluşturur.

YENİ NESİ SORU ÇÖZERKEN KENDİ YAŞADIĞINIZ BÖLGEYİ ZİHNİNİZDE KODLAYIN. BÖYLELİKLE UNUTMANIZ ÇOK ZOR OLACAKTIR 🙂

Örneğin : Ben Mersin ili Mut ilçesinde oturmaktayım. Burası oldukça sıcak yaşadığım yer sıcak olduğu için alçak basınç alanıdır. Sıcak alçak basınç alanı ise soğuk yüksek basınç alanıdır diye aklınızda tutabilirsiniz. Rüzgar hava olayını anlatırken bu olayı daha iyi anlayacaksınız.

RÜZGAR NEDİR ? NASIL OLUŞUR ?

Rüzgar nedir ? ile ilgili daha fazla bilgi almak için bu yazımı da okumanızı tavsiye ederim. TIKLAYINIZ.

Atmosferi oluşturan hava sürekli hareket halindedir. Bu hareket rastgele olmamakta ve belirli bir kurala göre hareket etmektedir. Bu hareket yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru olur. Yüksek basınç
alanlarından alçak basınç alanlarına doğru gerçekleşen yatay yönlü hava hareketine rüzgar denir.

Havanın basıncının ve sıcaklığının değiştiği her bölgede rüzgar oluşur ve rüzgar, her zaman yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru eser.

Rüzgar oluşumu Dünya’nın dönüş hareketiyle her zaman devam eder. Rüzgarlar belirli zamanlarda hız değiştirerek yavaş esen meltemleri bazen de çok hızlı esen fırtınaları, kasırgaları ve hortumları meydana getirir.

RÜZGAR HIZI NEYE GÖRE BELİRLENİR ?

***Rüzgarın hızı yüksek basınç alanı ile alçak basınç alanı arasındaki farkın büyümesiyle hızı artmaktadır.***

Bu yazıyı okurken okumaya kısa bir mola verin balkona veya dışarıya bir çıkın, hava da rüzgar var ise rüzgarın yönünü tahmin etmeye çalışın rüzgar nereden esiyorsa geldiği yer soğuk ( yüksek basınç alanı ) gittiği yer sıcak ( alçak basınç alanıdır).

Rüzgarların şiddeti artarsa bunlara da hortum, fırtına ve kasırga diyebiliriz. Diğer rüzgar çeşitleri ile ilgili bilgi almak için bu yazımızı okuyabilirsiniz. Tıklayınız.

NEM NEDİR ? NE İŞE YARAR ?

Yer yüzünde bulunan suyun buharlaşması ile canlıların terlemesi ve gerçekleştirdikleri solunum sonucu oluşan su buharı havaya karışır ve atmosferdeki su buharını oluşturur.
Havadaki su buharı, havanın nem miktarını belirler. Nemli hava yükselirken soğuk tabakalarla karşılaşır ve yoğuşarak yağışlar şeklinde yeniden yeryüzüne döner.

Yağış şekilleri nelerdir ?

Su buharının yoğunlaştığı yer ve havanın sıcaklığı, oluşacak yağış şeklinin belirlenmesini sağlar. Aslında ham maddeleri yer yüzünden buharlaşan su tanecikleridir. Bu taneciklerin yoğunlaştığı yer ve sıcaklık farkından dolayı farklı şekillerde hava olayı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Su buharı gök yüzüne yakın yerde yoğunlaşırsa ?

Nemli hava gökyüzüne yakın yerlerde yoğunlaşırsa yağmur, kar ve dolu gibi yağış şekilleri oluşur.

Yağmur :

Yer yüzünden buharlaşan su taneciklerin gökyüzünde birleşmesi ile bulutlar oluşur. Gökyüzündeki su buharı yoğunlaşarak yer yüzüne su olarak inmesine yağmur denir.

Kar :

Havadaki su buharı soğuk hava ile karşılaştığında buz kristalleri haline gelir ve buz kristalleri birleşerek kar taneleri olarak yeryüzüne iner

Dolu :

Bulutlardan yer yüzüne yoğunlaşarak inen su tanecikleri aniden soğuk bir hava kitlesi ile karşılaşırsa su tanecikler donarak buz toplarına dönüşür. Bu şekilde yer yüzüne inerse bu olaya da dolu denir.

Su buharı yer yüzüne yakın yerde yoğunlaşırsa ?

Çiy :

Sıcaklığın düşmesiyle havadaki su buharının yoğuşarak toprağın, ağaç dallarının ve yaprakların üzerinde su damlacıkları hâlinde toplanmasına çiy denir.

Kırağı :

Hava sıcaklığı 0 derecenin altına düştüğünde havadaki su buharının sıvı hale geçmeden yer yüzündeki cisimler üzerinde donmasına kırağı denir.

Sis :

Yer yüzüne yakın olan bölgede havadaki su buharının yoğunlaşması ile su damlacıkları hava da asılı kalır. Bu olaya sis denir.

Su buharının farklı yerlerde ve sıcaklıklarda yer yüzüne hangi şekillerde görülebileceği ile ilgili bilgilerimizden bahsettik.

**** ÖNEMLİ**** Hava olaylarının oluşmasında Sıcaklık, Basınç, Nem faktörleri çok etkilidir.

GÜNDÜZLERİ RÜZGAR DENİZDEN KARAYA DOĞRU GECELERİ İSE KARADAN DENİZE DOĞRU ESER

Gündüzleri deniz karaya göre daha geç ısınır. Bu ısınmadan dolayı karaya göre soğuk olan deniz yüksek basınç alanı kara ise alçak basınç alanı olacağı için gündüz denizden karaya doğru eser.

Geceleri ise denizler karaya daha geç soğur. Bu soğumadan dolayı soğuk olan kara yüksek basınç alanı karaya göre sıcak olan deniz ise alçak basınç alanı olmaktadır. Bu sebeple geceleri rüzgar karadan denize doğru eser.

İKLİM NEDİR ?

Geniş bir alanda uzun yıllar boyunca gözlemlenen sıcaklık, hava, nem basıncı, rüzgar, yağış gibi hava olaylarının yani meteorolojik olayların ortalamasına iklim denir. Bir yerin iklimi; o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, denizlere olan uzaklığına, insan faaliyetlerine, Güneş ışınlarının miktarına bağlıdır.
Bu değişkenlerin kısa zaman dilimlerindeki etkileri hava olaylarını, uzun süreler sonunda oluşan etkileri iklim tiplerini oluşturur.

İKLİM VE HAVA OLAYI ARASINDAKİ FARKLAR

Küresel İklim Değişikliği

İnsanoğlunun Dünya üzerindeki yaşamından ötürü iklimlerde değişimler meydana gelmiştir. İklimlerde meydana gelen değişiklik doğanın dengesini ve işleyişini bozmaktadır. İnsan faaliyetleri sonucu zehirli gazlar olarak adlandırılan; Karbondioksit, Azotdioksit, ve Metan gibi gazla “Sera Gazları” denir. Bu gazlar atmosferde gökyüzünde ekstradan bir tabaka oluşturmaktadır. Oluşan bu tabaka güneş ışınlarının dünyamıza girmesine dünyaya giren ışığın yansıyarak tekrardan uzay boşluğuna gitmesini engellemektedir. Dünyadan yansıyan ışığın tekrardan dünyamıza dönmesiyle sıcaklık artışı meydana gelmektedir. Bu olaya “Sera etkisi” bir başka deyişle Küresel Isınma diyoruz.

Küresel ısınma ile birlikte kutup bölgesinde bulunan buzullar erimekte ve su seviyesi yükselmektedir. İnsanoğlu faaliyetlerine dikkat etmezse küresel ısınmanın sonuçlarını çok net şekilde hissedecektir.

İklim Değişikliğini Önleme Yolları

1- Tüm yaş grubundan insanlara küresel ısınma konusunda bilgilendirici metin ve videolar hazırlanmalıdır.
2- Toplu taşıma araçları kullanılmalıdır. Bu sayede doğaya bırakılan karbon ayak izi miktarında azalma yaşanacaktır.
3- Enerji tasarrufu yapılmalıdır.
4- Ormanlar ve yeşil alanlar korunmalı daha fazla yeşil alan için çalışmalar yapılmalıdır.
5-Fosit yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmelidir.

Google’ da mevsimler ve iklim ünitesi ile ilgili en çok aranan kelimeler

mevsimler ve iklim aylar , mevsimler ve iklim animasyon, mevsimler ve iklim beceri temelli sorular, mevsimler ve iklim belgesel, mevsimler ve iklim basınç, mevsimler ve iklim gölge boyu , mevsimler ve iklim coğrafya, mevsimler ve iklim çıkmış sorular, mevsimler ve iklim soruları ve cevapları,mevsimler ve iklim deneme, mevsimler ve iklim ders notları, mevsimler ve iklim en zor sorular, mevsimler ve iklim gece gündüz süreleri, mevsimler ve iklim gölge boyları,mevsimler iklim ve hava olayları test, mevsimler ve iklim harita, mevsimler ve iklim ile ilgili sorular,mevsimler ve iklim ile ilgili yeni nesil sorular, mevsimler ve iklim ile ilgili çıkmış sorular, mevsimler ve iklim ile ilgili notlar, mevsimler ve iklim ile ilgili proje ödevi,mevsimler ve iklim ile ilgili sorunlar,mevsimler ve iklim kavram haritası, mevsimler ve iklim kısa özet, mevsimler ve iklim kazanım testi, mevsimler ve iklim lgs çıkmış sorular.