ÜNİTE 3: CANLILARIN YAPISINA YOLCULU SORU CEVAPLARI
Ön Değerlendirme İstasyonu (5.Sınıf Fen Bilimleri Kitabı Sayfa 102)
Görseldeki Aracın Adı: Mikroskop.
Mikroskobun Görevleri: Gözle görülemeyecek kadar küçük canlıları veya cisimlerin ayrıntılarını büyüterek incelemeyi sağlar.
Mikroskopta Büyütmeyi Sağlayan Yapılar: Mercekler (Oküler ve Objektif mercekleri).
Destek ve Hareket Sistemine Ait Yapılar/Görevler: Kemik: Vücuda şekil verir, dik durmayı sağlar, iç organları korur, kaslara tutunma yüzeyi sağlar, mineral depolar, kan hücreleri üretir .
Kas: Kemiklere bağlanarak ve kasılıp gevşeyerek hareketi sağlar, iç organların yapısına katılır.
Eklem: Kemiklerin birbirine bağlandığı yerlerdir, kemiklerin hareket etmesini sağlar .
Kıkırdak: Kemiklerin uçlarında sürtünmeyi azaltır, kemiklerin uzamasını sağlar; burun, kulak kepçesi, soluk borusu gibi yapıları oluşturur.
BÖLÜM 1: HÜCRE VE ORGANELLERİ (Sayfa 103-119)
Hazırlık İstasyonu (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 103): Yaprakta Mikroskopla Keşfedilebilecekler: Hücreler, hücre şekilleri (köşeli), temel kısımlar (hücre duvarı, zar, sitoplazma, çekirdek), kloroplast, hücreler arası boşluklar, damar yapıları.
Etkinlik İstasyonu: Soğan Zarındaki Gizem (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 105): Gözlemlenen Hücrenin Özellikleri: Köşeli şekilli, birbirine bitişik, hücre duvarı belirgin, çekirdek ve sitoplazma görülebilir, büyük koful olabilir, kloroplast görülmez. Bitki hücresidir.
Etkinlik İstasyonu: Ağız İçi Epitel Hücresi (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 106): Gözlemlenen Hücrenin Özellikleri: Yuvarlak/düzensiz şekilli, hücre duvarı yok, hücre zarı var, çekirdek ve sitoplazma belirgin, kofullar küçük/zor seçilir, kloroplast yok. Hayvan hücresidir .
Etkinlik İstasyonu: Özellikleri Karşılaştıralım (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 110): Bitki ve hayvan hücrelerinin benzerlikleri (hücre zarı, sitoplazma, çekirdek, ribozom, mitokondri, golgi, ER, koful) ve farklılıkları (hücre duvarı, kloroplast, sentrozom varlığı/yokluğu; koful büyüklüğü/sayısı; hücre şekli) belirlenir .
Etkinlik İstasyonu: Hücredeki Yapıları Benzetelim (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 111): Hücre ve organelleri günlük hayattan bir örneğe (fabrika, okul, şehir vb.) benzetilerek analoji kurulur .
Performans İstasyonu: Üç Boyutlu Hücre Modeli (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 112): Seçilen hücre tipinin (bitki veya hayvan) modeli yapılır, yapıları temsil eden malzeme ve görevi tabloya kaydedilir .
Pekiştirme İstasyonu-1 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 114): Endoplazmik Retikulum: Hücre içi madde iletimi. Bitki ✓ Hayvan ✓. Koful: Su, besin, atık depolama. Bitki ✓ Hayvan ✓. Mitokondri: Enerji üretimi. Bitki ✓ Hayvan ✓. Kloroplast: Besin ve oksijen üretimi. Bitki ✓ Hayvan.
Pekiştirme İstasyonu-2 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 114): Hücre zarı: Ağız İçi Epitel ✓, Yaprak ✓, Kas ✓, Marul ✓ Hücre duvarı: Ağız İçi Epitel , Yaprak ✓, Kas , Marul ✓ Çekirdek: Ağız İçi Epitel ✓, Yaprak ✓, Kas ✓, Marul ✓ Ribozom: Ağız İçi Epitel ✓, Yaprak ✓, Kas ✓, Marul ✓ Sentrozom: Ağız İçi Epitel ✓, Yaprak , Kas ✓, Marul Kloroplast: Ağız İçi Epitel , Yaprak ✓, Kas , Marul ✓
Etkinlik İstasyonu: Organizmaya Seyahat (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 115): Hücre, doku, organ, sistem, organizma ilişkisi bir senaryo ile canlandırılır, ev-mahalle-ilçe-il-ülke benzetmesi kullanılır .
Köprü İstasyonu (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 116): Bina Benzetmesi: Tuğla -> Hücre, Duvar -> Doku, Oda -> Organ, Ev (Kat) -> Sistem, Köy (Bina) -> Organizma .
Pekiştirme İstasyonu-2 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 116): Ülke Benzetmesi: Ev -> Hücre, Mahalle -> Doku, İlçe -> Organ, İl -> Sistem, Ülke -> Organizma .
Canlıların Organizasyon Basamakları (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 117): Hücre → Doku → Organ → Sistem → Organizma .
Pekiştirme İstasyonu-3 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 118): Basitten Karmaşığa Sıralama: 1. Kas Hücresi, 2. Kas Dokusu, 3. Kalp (Organ), 4. Dolaşım Sistemi, 5. Organizma.
Bölüm Sonu İstasyonu (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 119): Robotun Karşılaştığı Organeller ve Görevleri: (Yola bağlı olarak) Ribozom (Protein üretimi), Sitoplazma (Yaşamsal faaliyetler), Mitokondri (Enerji üretimi), Endoplazmik Retikulum (Madde iletimi), Golgi Aygıtı (Salgı paketleme), Çekirdek (Yönetim), Kloroplast (Besin üretimi), Sentrozom (Bölünme).
Hücre Modeli Tipi ve Karar Verdiren Yapı: Labirentte hem Sentrozom hem Kloroplast varsa model tipik değildir. Sentrozom hayvan, Kloroplast bitki hücresine işaret eder .
Yapıları Basitten Karmaşığa Numaralandırma: 1. Sinir Hücresi, 2. Sinir Dokusu, 3. Beyin (Organ), 4. Sinir Sistemi, 5. İnsan (Organizma).
BÖLÜM 2: 5.SINIF FEN BİLİMLERİ DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 120-139)
Hazırlık İstasyonu (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 120): Tenis Oynarken Görev Alan Yapılar: Kemikler, kaslar, eklemler, kıkırdak .
Etkinlik İstasyonu: Komuta Göre Hareket (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 121): Verilen komutları yerine getirirken vücutta kemik, kas ve eklemlerin görev aldığı fark edilir .
Etkinlik İstasyonu: Destek ve Hareket Sisteminin Bileşenleri (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 122): Sistem, İskelet (Kemik, Kıkırdak, Eklem) ve Kaslar (Çizgili, Düz, Kalp) olarak gruplandırılır .
Etkinlik İstasyonu: Yapıları Etiketleyelim (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 123): Görsellerdeki kemik, eklem, kıkırdak, çizgili kas, düz kas, kalp kası gibi yapılar iskelet veya kas bileşenleri olarak etiketlenir .
Kemik Çeşitleri (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 126): Uzun Kemikler: Boyu eninden fazla (Kol, bacak, parmak kemikleri) . Kısa Kemikler: Eni boyuna yakın (El, ayak bilek kemikleri). Yassı Kemikler: Levha şeklinde, geniş yüzeyli (Kafatası, kürek, kaburga, leğen kemikleri).
Etkinlik İstasyonu: Komutları Yerine Getirelim (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 127): Öğrenciler kendi vücutlarında belirtilen kemiklere (Kafatası, omurga, el bilek, pazu, uyluk, dirsek, el parmak) dokunarak yerlerini öğrenirler .
Kıkırdak Yapısı ve Bulunduğu Yerler (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 128): Kemiklerden yumuşak ve esnektir. Burun, soluk borusu, kulak kepçesi, uzun kemiklerin ucu, eklemlerde bulunur .
Etkinlik İstasyonu: Kapı Menteşesi (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 128): Kapı menteşesinin kapının hareketini sağlaması gibi, iskeletteki eklemlerin de kemiklerin hareketini sağladığı benzetmesi yapılır .
Eklem Çeşitleri (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 129): Oynar Eklemler: Kolay hareket sağlar (Kol, bacak eklemleri) . Yarı Oynar Eklemler: Kısıtlı hareket sağlar (Omurgadaki bazı eklemler). Oynamaz Eklemler: Hareket etmez (Kafatası kemikleri arasındaki eklemler).
Etkinlik İstasyonu: İskelet Kukla (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 130): İplerin Olduğu Bölgeler Neyi Temsil Eder? Eklemleri. Kuklayı Hareket Ettiren Yapılar (Eldeki)? Kaslar. Kukladaki Eksiklikler (İnsan Hareketine Göre)? Kaslar eksiktir.
Kas Çeşitleri ve Bulunduğu Yerler (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 131): Çizgili Kaslar (İskelet Kası): İstemli çalışır, iskelete bağlıdır (Kol, bacak, parmak kasları) . Düz Kaslar: İstemsiz çalışır, iç organların yapısındadır (Mide, bağırsak). Kalp Kası: İstemsiz çalışır, sadece kalpte bulunur .
Pekiştirme İstasyonu-1 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 127): İskeletteki Kemik Çeşitleri: (Görseldeki numaralara göre) Kemikler uzun, kısa veya yassı olarak sınıflandırılır. (Öğrenci görseldeki numaralı kemikleri sınıflandırır.)
Pekiştirme İstasyonu-2 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 132): İskelet Görselindeki Eklem Çeşitleri: (Numaralara göre) Oynar, Yarı Oynar, Oynamaz eklemler belirlenir. Koldaki Yapılar: A: Kemik (Pazu kemiği), B: Kas (Çizgili kas), C: Eklem (Dirsek eklemi – Oynar eklem) . Kolun hareketi bu yapıların uyumlu çalışmasıyla sağlanır.
Etkinlik İstasyonu: Sağlığımızı Koruyalım (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 133): Merih’in Sağlık Problemlerinin Nedenleri: Uzun süre hareketsiz kalmak, yanlış duruş pozisyonları . Merih Ne Yapmalı?: Düzenli egzersiz yapmalı, doğru oturmalı, sık mola vermeli, dengeli beslenmeli. Destek ve Hareket Sistemi Rahatsızlıkları Neden Kaynaklanabilir?: Hareketsizlik, yanlış duruş, dengesiz beslenme, aşırı zorlama, yaşa uygun olmayan sporlar, kazalar. Sağlığı Korumak İçin Toplumsal Olarak Ne Yapılabilir?: Bilgilendirme, sporu teşvik, ergonomik mobilyalar, egzersiz alanları.
Performans İstasyonu: Destek ve Hareket Sisteminin Sağlığı-1 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 134) & Etkinlik İstasyonu: Destek ve Hareket Sisteminin Sağlığı-2 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 137): Sağlığı korumak için önlemler (beslenme, egzersiz, duruş vb.) araştırılır, sunum hazırlanır, değerlendirilir .
Destek ve Hareket Sistemi Sağlığı İçin Önemli Faktörler (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 135-136): Dengeli beslenme (Kalsiyum, D vitamini, protein) . Düzenli ve yaşa uygun egzersiz/spor . Doğru duruş alışkanlıkları . Hareketsiz yaşamdan kaçınma. Kazalara karşı dikkatli olma.
Pekiştirme İstasyonu-3 (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 138): Olumlu ve Olumsuz Davranışlar: Olumlu: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, dik durma, ısınma, dinlenme . Olumsuz: Hareketsiz yaşam, tek yönlü beslenme, kambur durma, yanlış yük kaldırma, aşırı spor .
Bölüm Sonu İstasyonu (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 139): Doğru/Yanlış Takibi: Sonuç: 3. Çıkış.
Ünite Sonu İstasyonu (5.Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 140-142)
A. Boşluk Doldurma:
- hücre, 2. mikroskop, 3. sitoplazma, 4. ribozom, 5. kloroplast, 6. lizozom, 7. sistemler, 8. eklem, 9. kemik, 10. düz, 11. kıkırdak, 12. yassı, 13. olumlu, 14. çizgili, 15. kalp
B. Kısa Cevaplı Sorular:
- Hücreler mikroskop ile incelenir.
- Hücrenin temel kısımları hücre zarı, sitoplazma ve çekirdektir.
- Farklar: Hücre duvarı (bitkide var), kloroplast (bitkide var), sentrozom (hayvanda var), koful (bitkide büyük/az, hayvanda küçük/çok), şekil (bitki köşeli, hayvan yuvarlak).
- Hücre duvarı bitki hücrelerinde bulunur.
- Benzetme: Kat -> Sistem, Sınıf -> Organ, Duvar -> Doku, Tuğla -> Hücre.
- Görevler: Şekil vermek, dik durmak, korumak, hareket, mineral depolamak, kan hücresi üretmek.
- Kemik çeşitleri/örnekler: Uzun (kol kemiği), Kısa (el bilek kemiği), Yassı (kaburga kemiği).
- Kas çeşitleri/örnekler: Çizgili (kol kası), Düz (mide kası), Kalp (kalpte).
- Kıkırdak bulunan yapılar: Burun ucu, kulak kepçesi, soluk borusu, eklem başları, kemik uçları.
- Sağlığı korumak için: Dengeli beslenme, düzenli egzersiz, doğru duruş, hareketsiz kalmamak, aşırı zorlamadan kaçınmak.
C. Metin Okuma ve Çoktan Seçmeli Sorular:
- Cevap: C.
- Cevap: B.
Hata!
Yorumunuz Çok Kısa, Yorum yapabilmek için en az En az 10 karakter gerekli